اسلامې حکومت کې وسيدونکې غيرمسلم اودهغې سره متعلق احکام او جزيه تحقيق مسائل ؟

اسلام علیکم ورحمة اللہ وبرکاتہ واقعی دغہ ویب سایت نہ ھرسوک کولای شی چے استفادہ وکڑی ولے چےدھر قسم مسایل حل کولواسان طریقہ دی اللہ پاک نہ زمادغہ دعا دا چے دغہ ویب سایت اوکارکنانو تہ کامیابی او کامرانی پہ نصیب وگرزوی امین یا ربالعالمین

دلفظ جزيه تحقيق وفرمايې

 

اسلامې حکومت کې وسيدونکې غيرمسلم اودهغې سره متعلق احکام او

جزيه تحقيق مسائل ؟

  : سوال :   دلفظ جزيه څه اصليت دى مسائل په دې لفظ باندې ادبې اوتاريخې اومذهبې طرف نه ځان پوه کول غواړي اودسهولت لپاره لاندې بحثونوباندې تقسيم کوي  (١) اصل کې جزيه دکوم زبان لفظ وو دعربې ژبې لفظ وو يافارسې نه معرب کړى شوى دى

٢ : - داسلام څخه مخکې دارئج وه اوکه نه ؟

داسلام څخه مخکې داټيکس عربويافارسي کې رائج وه اوکه نه ؟

٣ : _ ددې اصولودقيام منشاء څه ده

ددې اصولودقائمولوڅخه داسلام څه مقصدوو ؟ اياد ذميانوباندې ظلم اوزياتې کولويوه آله ده ؟

٤ :  - خلفاء راشداين اودمسلمان سلاطينوپه عهدکې څه دستورچليدودخلفاء راشدينواودوخت

 دبادشاهانوپه زمانه کې ددوى څه دستورالعمل وواودهرسړي نه څومره څومره اخيستې شوه ؟

٥ : - عهدنبوي 0 کې جزيه دذميانوڅخه اخيستل کيده اوکه نه اوددې مقصدڅه دى ؟

دجزيې دنبي کريم 0 په زمانه کې دذميانوڅخه اخيستل کيده اوکه نه ؟ فقه     کې ددې لپاره يوخاص مقدارمقرردى يابادشاهانوته اجازت دى چې هغوى څنګه ملک حالت ووينې مناسب اوګڼې وصول کړي ؟

جواب : : دلغت دکتابونوپه کتلوسره مونږ ته په محقق طريقې سره دامعلومه شوى ده چې دا دعربې لفظ دى – جزاء نه ماخوذ دى  ( وفى الکشاف سميت جزيه لانهاطائفة مماعلى اهل الذمة ان يجروه اى يقضوه اولانهم يجزون بهامن من عليهم بالاعفاء عن  القتل من ٥٠٠ ) کشاف جلداول مطبوعه مصروفى تاج العروس قال الراغب الجزية سيمت بذالک للاجتزاءبهاعن حقن دمهم قال ابن الاثيرالجزية هى فعلية من الجزاء کانهاجزت عن قتله ومنه قوله تعالى حتى يعطوا الجزية وجمعه جزى کلحية ولحى کمافى الصحاح )([1]) تاج العروس وروسته معلومه شوه چې دعلامه زمحشرې اوشارح قاموس مختاردادى چې لفظ جزيه عربې ده دجزانه ماخوذدى اوچاچې داويلې دي چې دالفظ په کتابونوکې په دې باندې هيڅ نقل موجودنه دى ([2])داسلام څخه مخکې هم جزيه په فارس کې رائج وه مشهورمؤرخ  حافظ ابوجعفرطبرې دکسري په ذکرکې ليکې ( والزموا الناس الجزية ماخلااهل البيوتان والعظماء والمقاتله والهوابذة والکتاب ومن کان فى خدمة الملک وصبروا باعلى طبقات اثنى عشردوهماوثمانية وستة واربعة بقدراکثارالرجل واقلاله ولم يلزموا الجزية من کان اتى له من السنن دون العشرين وفوق الخمسين طبرى جلدثانى ص ١٢٣ مطبوعه مصر) ([3])په دې کې هيڅ شک نشته چې جزيه سياست سره تعلق لري نودغه رنګ اهل فارس ددې اولابنيادکيښودو اودشريعت اسلامې هيڅکله داشان نه دى چې هغه سياسې اوملکې اموروکې دخپل وي دشريعت مقصدپه چاباندې حمکرانې نه ده دشريعت غرض دى چې هغه دهغه اموروتعليم ورکړى چې دتکميل نفس اودتطهيراخلاق اسباب وي چې دهغې دپيدائش په حقيقت کې منشاء ده مګرشريعت انسانې سياسې اوملکې امورونه بالکل برطرف هم نه دى بلکه هغه امورهم چې دظاهرموافق مملکت اوسياست سره تعلق لري مګرپه حقيقت کې مقصدشرعې ددينه تکلميل وي دشريعت مقصددادى چې اهل عالم دشرک اوبت پرستې څخه منع شي اويوالله تعالى (اوپيژنې اودکوم غرض لپاره پيداکړي دي مثلاداچې دخپل معبودحقيقې عبادت وکړي ددې غرض په تکميل کې کوښښ کوونکې وي کله چې نبي کريم 0 مبعوث شو دوى 0 کوم ځاى مشرکان ته داسلام دعوت ورکړو نواهل کتابوته هم چې دمخکې نه موحدورته ويلې شومګردعناداودنفس دخواهش په وجه چې کوم ته توحيدويل په کاردي دهغې په دوى کې نام ونښان هم نه وو )( توحيدحقيقې اودايمان دتکميل طرفته يې رابلل مګرچونکه ددوى زړونه دعناداودحق دمخالفت نه ډک ووباجود ددې چې درسول الله 0 حقانيت په دوى باندې دروښانه ورځې په شان ښکاره وو لکه څرنګه چې انسان دخپل اولادپه شناخت کې دوکه نه خوري دغه رنګ ددوى په پيزندلوکې  ددوى څخه هيڅ غلطې ونه شوه ( کماقال تعالى يعرفونه کمايجرفونه ابناء هم ) ([4])چې کله په قصدسره دعناد اومخالفت اوددينادحرص په وجه ددوى 0دنبوت نه منکرشول نوشريعت اسلامي ددوى په هوش کې راوستلولپاره اوددوى دنفس داصلاح لپاره يوه عمده طريقه جارې کړه ددوى دغيرت ورکولواسباب يې پيداکړل دغلامى  دذلت نه يې اويرول چې دغلامۍ غيرت اوخرې اوهوښيارشي اودنفس داصلاح فکروکړي ددې وجې ددوى تکميل وشي نوجزيه چې دهغې قبلول دوى خپله هم ذلت ګڼلواوکسرې  اونوشيروان دذليل کولولپاره جزيې نفاذکړى وو په دوى باندې مقررکړه چې يوې زمانې پورې ددوى تعصب ختم شي اودجزيې په قيدسره ازادې وغواړي اوپه دائره اسلام کې داخل شي ددې مقصدپه تائيدکې دخالدبن وليدنوم درج کوم ( بسيم الله الرحمن الرحيم من خالدبن وليدالى رستم ومهران فى ملافارس سلام على من اتبع الهدى امابعدفاناندعوکم الى الاسلام فان ابيتم فاعطوالجزية عن يدوانتم صاغرون فان ابيتم فان معى قوم يحبون القتل فى سبيل الله کمايحب الفارس الخمروالسلام على من اتبع الهدى رواه فى شرح  السنه اللبغوى ([5])) وروسته معلومه شوه چې جزيه قائمولوسره دشريعت غرض ددوى دنفس اصلاح دايمان تکميل داخلاقوپاکول وو يادا ووايي چې په عالم کې امن قائمول مقصودووديته هيڅوک ظلم نه وايي داعين امن پسندي اوانصاف دى کتاب الخراج دقاضي ابويوسف رحمه الله نه معلوميږي چې ابوعبيده بن الجراح امين امت خراج اوجزيه وصول كړه بياواپس کړه ) ( حيث قال فکتب ابوعبيده الى کل وال ممن خلفه فى المدن  التى صالح اهلهايامرهم ان يوردوا عليهم ماجبى منهم من الجزية جبيب بن مسلمه راغلوښتلواو ورته وويل چې زماړزه غواړي چې دفلانې فلانې ښارونووسيدونکوڅخه چې څه دصلحې په طريقه مونږ ددوى نه وصول کړي دي هغه بيرته کوم انتهي اوس ايادددې څخه وروسته يوصاحب زوق سليم داويلې چې جزيه په ذميانوباندې قائمول دظلم وستم کولويوه اله وه هيڅکله نه په دې سره ددوى دنفوسواصلاح مقصود وه نووصول شوي جزيه بيرته کول هم په دې غرض سره وه چې دوى دمسلمانانوداخلاقونه متاثره شي اوپه دائره اسلام کې داخل شي اوپوه شي چې داسلام غرض دمال اودولت حاصلول نه دي _ ٤ – ٥ ) نبي کريم 0 اوخلفاء راشدينوپه زمانه کې دزميانوڅخه جزيه اخيستل شوى وه اوجزيه په دوه طريقوسره وه يوهغه دصلحې په طريقه مقررشوي دي ددې جزيې تعين په صلح باندې دائردى څومره مقدارمقررنه دى دوخت بادشاه ته اختياردى چې څومره غواړى مقررمولى شي خواه هغه خلق چې په چاباندې جزيه مقررکړي دشريعت په قراردادباندې راضي وي اوکه نه هغه مقداردادى داعلى درجې په غنې باندې دټول کال جزيه ( ٤٨ ) درهم دمياشتې ٤ ) درهم اودمتوسط درجې په غنې باندې په ټول کال کې ٢٤ درهم ، دمياشتې ٢ ) درهم اودمعمولې درجې په سړي باندې چې معمولې پيشه اوتجارت کوي خلق دې مالدارنه ګڼې دمياشتې يودرهم سالانه دولس درهمه ) کمافى الفتح قال ابن الهمام الجزيه على ضربين جزية توضع بالتراضى والصلح عليهافتقدربحسب ماعليه الانفاق فلايزادعليه تحرزا عن  لعذرواصلح رسول الله 0 اهل نجران وهم قوم من نصارى بقرب اليمن على الفى حلة فى العام على مافى السنن لابى داؤد عن ابن عباس رضى الله عنه ) قال صالح رسول الله 0 اهل نجران على ماالفى حلة النصف فى صفروالنصف فى رجب والضرب الثانى جزية يبتدى الامام بتوظيفهااذاغلب على الکفارففتح بلادهم واقرعلى املاکهم فهذه مقدرة بقدرمعلوم شاؤااوابوا رضوا اولم يرضوفيضع على الغنى فى سنة ثمانية واربعين فى کل شهراربعة دراهم وعلى المتوسط اربعة وعشرين درهماًفى کل شهردرهمين وعلى الفقيرالمعتمل اثنى عشردرهمافى کل شهردرهماً اودجزيې قسم اولکه څنګه چې دخلفاء راشدينونه منقل دى نودوهم قسم هم نقل دى ( کمافى الهداية بعدذکرالقسم الثانى ومذهبنامنقول عن عمروعثمان وعلى D ولم ينکرعليهم احدمن المهاجرين والانصاراستثنى )

---

[1] - مشکوة باب الکتاب الى الکفار( ج ٢ ص ٣٣٤

[2] - کتاب الخراج لابى يوسف ( ص  ٨١ .

[3] - هدايه باب الجزيه ( ج ٢ ص ٥٧١ .

[4] - سورة البقرة

[5] - فتح القديرباب الجزيه ( ج ٤ ص

٣٦٨

.

 

1. دزنګون اويادبل عورت په ښكاره كيدلوسره اودس ماتيږي اوكه نه ؟
2. دسترګو نه اوبه توئيدل اودس ماتوي اوكه نه ؟
3. دسنتو ختميد لونه وروسته اجتما عي دعا بد عت ده
4. دسنډل ، یاکعب العالي په نوم یادیږي ، نو آیامیرمنوته دداسي ډول بوټونو په پښوکولو کې خوبه کومه شرعي ګناه نه وي
5. دسهار اذان څه وخت كول په كاردى ؟
6. دشپږوكسانوشپږقسمه څاروى دقربانى نه نۀ واقع كيږى
7. دضرورت په وخت يوسړى په دووجوماتونوكې اذان كولاى شي؟
8. دعدت له پره کيدومخکې نقل مکانې ځاى بدلول جائز دى اوکه نه ؟
9. دعقد نکاح نه وروسته او د واده نه مخکې د ښځې سره اړيکې او ملاقات
10. دغاښودکریمویا Toothpasteاستعمال
11. دغيرمدخولې ښځې دطلاق په اړه ستاسو څه قول دى ايا په هغې باندې عدت شته اوکه نه اوکه
12. دقران کريم ژباړه په لمانځه کې لوستل څنګه ده؟
13. دقربانى څاروے نه د فائدي يا د څه كار اخستومسائل
14. دقضائي مونځونو لپاره داذان اوتكبيرڅه حكم دى او دسړي اوښځې يو حكم دى او كه جداجدا؟
15. دكليزبانګى يا چرګى قربانى كول په باره کی که لګ وضاحت را ته وکړې، د هډاوال وېب مدېر نه په مننه
16. دكوتورو الوزول،دچرګانو،مرغانو،یادنوروحیواناتو جنګول څه حکم لرې
17. دلته خلك واي كه جا د امام أبو حنيفة رحمت الله عليه د مذهب كومه خبره بريخوده نو هغه ددين نه خارجيري
18. دلمونځ اداکولو طرېقه : انځوريزليکنه بزبان فارسې
19. دلمونځ ترک کونکي مړشو نو دجنازې لمونځ به يې کولى شي اوکه نه ؟
20. دلمونځ کونکي ترمخ تیریدل په څومره فاصله رواده ؟
21. دليونى دقربانى مسئله
22. دماخوستن لمونځ له خوب څخه وروسته دشپي په آخر كې صحيح دى اوكه نه ؟
23. دماشومانو دپتنګ [ كاغذ باد ، ګوډى ] لوبه څه حکم لرې
24. دماښام دلمانځه كولو څخه وروسته ا و د ماخوستن څخه مخكې ويده کیدل ؟
25. دمروجه تعزيت حکم تعـــــــــــــــــزیه
26. دملاقات په وقت کی پښتانه هرکله راشي واېې داسې وئیل دشرېعت په رڼا کی څه حکم لرې ؟
27. دمړي پاسنې څا درسره څه اوکړې شې ؟
28. دمړي په ښخولو،قحط او وباكې اذان كول ثابت دى اوكه نه؟
29. دنامرد په ښځه با ندې هم هم عدت شته که يې خلوت شوې وي
30. دنجومي دخبرې تصديق كول كفردى
31. دنرلپاره د سختو مرضو سبب ګرځی او دښځی لپاره هم سخت تاوان رسوي .
32. دنرښځى اذان اواقامت څنګه دى؟
33. دهديري جومات کې دجنازې لمونځ
34. دهغه مړی په بـدله کی ښځی ورکوی دشریعت له نګاه داعمل څه حکم لری ؟
35. دواده پر مهال جاهلانه رسمونه او دودونه چې ټول ګناه،اسراف ،ظلم اوبې حيايي ده
36. دوباره جنازه کول صحيح دي که نه
37. دوفات څخه ورسته خپلې بي بي ته وږه ورکول صحيح دي :
38. دولد الزنا په غوږ کې اذان کول اودهغه دجنازې لمونځ کول ضروري دي که نه ؟
39. دين ، مذهب ، دولت او کلتور څه ته وايي ؟
40. دينى كتابونومطالعه كوى دغه په دے كتابوسره غنى نه ګرځى اګركه
41. ديوه طلاق په ورکولو سره چې يي کله راوکرځوله نورجعت وشو له بل سره دهغې نکاح صحيح نه ده ؟
42. ديووهم اواشكال ازاله
43. ديوڅوكالونه په پاكستان كښے درى اخترى كيږى اودوه اخترى دډيرى زمانى كيږى
44. دټاكل شوي امام له اجازې بغير امامت اواذان صحيح دى اوكه نه؟
45. دپيربيعت مقصود نه دی اصلاح مقصود ده
46. دڅارويو او ځناورو سره هم د ښه سلوک اونرمی اود رحم او شفقت درس ورکوې شرېعت محمدې
47. دښاغلي فیسبوک سره مرکه
48. دښـځـې لپاره پرده ولــې ضروری ده؟
49. دښكار دپاره څو خاص شرطونه مقرر دى چى بايد په نظر كى ونيول شي
50. دښځوزیارتونوته تلل دشرعت له نظره