بيان دعقيدې دتوحيد {اوله برخه}

(۱) توحيد مصدر دباب دوَحَّدَ يَوحَدُنه دى په معنىٰ د يو والي يعنىٰ څوك يو  ګڼل  د حصه دا رانو نه  او په شريعت كې يي معنىٰ داده چې الله تعالىٰ يو ذات  ګڼل  يعنى الله تعالىٰ يو ذات  ګڼل  په اعتبار د ذات او صفاتو سره چې د الله تعالىٰ نظير او مثل هيڅوك نشته ([1])

(۲) الله پاك خاص كول په عبادت سره او الله تعالىٰ لره ثابتول دهغه صفتونو چې الله تعالىٰ يې ځان ته ثابت كړي دي اورسول الله صلی الله علیه وسلم  دهغې او الله تعالىٰ پاك ګڼل دهر قسم نقصان او دپناه كيدونه او د مماثلت (يوشان والى)  د مخلوق نه ([2])

 توحيد په درې قسم سره دى

 (۱) توحيد فى الذات : دا ديته وايي چې دالله تعالىٰ ذات عاليه د ټولو عيبونو او دنقصاناتو پاك او بې مثله ګڼل او منل الله تعالىٰ فرمايي:

 اَلَا لَھُ الْخَلْقُ وَالْاَمْرُ ([3])

ترجمه :   خبرداراى خلقو! الله تعالىٰ لره دى اختيار دپېدا كولو او دوحې راليږلو.

 اللهرب العزت   يواځې  ګڼل  مثلاً په پيدا كولو كې په بادشاهي كې او په حكم او اختيار منلو كې الله تعالىٰ فرمايي :

 وَلِلہِ مُلْکُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ([4])

ترجمه :  خاص الله رب العزت  لره دې بادشاهي  داسمانونو او دځمكو په تدبير او د دنياءنظام چلولو كې الله رب العزت فرمايي:

 قُلْ مَنْ یَّرْزُقُکُمْ مِّنَ السَّمَا۬ئِ وَالْاَرْضِ اَمْ مَّنْ یَّمْلِکُ السَّمْعَ وَالْاَبْصَارَ وَمَنْ یُّخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَیُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَمَنْ یُّدَبِّرُ الْاَمْرَﺚ فَسَیَقُوْلُوْنَ اللہُﺆ فَقُلْ اَفَلَا تَتَّقُوْنَﭮ  ^([5])

ترجمه :  ووايه اى نبى صلی الله علیه وسلم څوك داسمانونو او ځمكونه تاسو ته رزق دركوي نوڅوك دى مالك دغوږونو او دسترګو او څوك ژوندي دمړونه را وباسي او مړدژوندي نه او څوك تدبير دكارونو كوي نو زر دى چې اوبه وايي دا خلق الله كوي نو پس ورته واويه چې بيا ولې دالله نه نه يرېږئ

(۲) توحيد فى الاسماء والصفات

 دا دېته وايي چې الله رب العزت لره دكمال او عزت نومونه اوصفتونه ثابتول كوم چې الله رب العزت اورسول دالله صلی الله علیه وسلم  الله پاك ته ثابت كړي دي الله رب العزت فرمايي :

لَیْسَ کَمِثْلِھ۪ شَیْءٌﺆ وَھُوَ السَّمِیْعُ الْبَصِیْرُﭚ ([6])

ترجمه :  نشته پشان دالله پاك هيڅ شى (په قدرت علم وغيره كې) او هغه ليدونكى او اوريدونكى دى   الله رب العزت بل ځاى فرمايي:

  وَلِلہِ الْاَسْمَا۬ئُ الْحُسْنٰی فَادْعُوْھُ بِھَاﺕ وَذَرُوا الَّذِیْنَ یُلْحِدُوْنَ فِیْٓ اَسْمَا۬ئِھ۪ﺚ سَیُجْزَوْنَ مَا کَانُوْا یَعْمَلُوْنَﰃ([7])

ترجمه : الله  رب العزت لره ښائسته ښائسته نومونه دي (لكه الله رحمان رحيم وغيره) په دغه نومونو ترې غوښته كوي او هغه خلق پرېږدي چې هغوى دالله رب العزت  په نومونو كې كجروي كوي زر دى چې دوئ ته دخپل عمل سزاء وركړى شي

(۳) توحيد فى العبادت

 دا دېته وايي چې الله رب العزت  سره په عبادت كې يو څوك دمخلوق دالله رب العزت  شريكول دهغه د ذات عالي نه بل چاته سرښكته كول يا بل چاته سجده كول الله(فرمايي :

 وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْاِنْسَ اِلَّا لِیَعْبُدُوْنِﮇ ([8])

ترجمه :  اوماندي پيداكړي پېريان او انسانان هسې مګر دخپل عبادت (يعنى وحدانيت) لپاره مې پيدا كړي چې صرف زما عبادت وكړي  الله رب العزت بل ځاى فرمايي :

 وَاعْبُدُوا اللہَ وَلَا تُشْرِکُوْا بِھ۪ شَیْئًا([9])

ترجمه :  دالله(عبادت وكړئ او مه شريكوئ هغه سره هيڅ شى .

اللهرب العزت   بل ځاى فرمايي:

 وَمَآ اَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَّسُوْلٍ اِلَّا نُوْحِیْٓ اِلَیْھِ اَنَّھ۫ لَآ اِلٰھَ اِلَّآ اَنَا فَاعْبُدُوْنِﭨ([10])

ترجمه :  او نوو  لېږلى مونږ ستا نه مخكې پېغمبران مګر وحې به مو كوله هغوئ ته چې بيشكه نشته حقدار د بندګئ بغير زمانه هم زما عبادت وكړئ.

---

[1] - فتح البارى كتاب التوحيد

[2] -خطبات جمعه – او اصول الدين الاسلان (ص۵)

[3] - الاية الاعراف (۵۴)

[4] - الاية العمران (۱۸۹)

[5] -الاية يونس (۳۱)

[6]- الاية الشورى (۱۱)

[7] - الاية الاعراف (۱۸۰)

[8] -الاية الشورىٰ (۵۶)

[9] -الاية  النساء (۳۶)

[10] -الاية الانبياء (۲۵)

1. په وترو کې چې کله دعاء قنوت وايي نو بسم الله ووايي اوکه نه ،اود جنازي په لمانځه
2. په وخت د نكاح د ورور جوړولو رواج غلط دى
3. په وړينو كاليوباندې ګنده ګې ا وچه شي اوپه خپله ورژيږي بغير له پاكولو نه مونځ روا دى اوكه نه ؟
4. په يو پوزكي سړى اوښځه دواړه مونځ كولاى شي
5. په پيچکاري، قطره، اکسيجن..روژه ماتېږي؟
6. په کوموشيانو هم روژه ماتېږي او هم کفاره لازمېږي؟
7. په ګاډي کې مړې اوړل څنګه دي ؟
8. پوښتنه دسختې يخنۍ اوتبې په سبب سره تيمم روا دى اوكه نه ؟
9. پوښتنه : آيا په کورتۍ او پتلون اغوستلو کې له کفارو سره مشابهت راځي اوکه نه ؟
10. پوښتنه: آیا په اسلام کښی شاعری جائز ده؟
11. پوښتنه: یو عالم چی څومره علم وکړی ورته شیخ الحدیث، او شیخ القرآن ویلی شو؟
12. پوښته : د دواړو سجدو په منځ كې دادعاء لوستل روا دي اوكه نه ( اللهم اغفرلي وارحمني الخ ) ؟
13. پوښته : په لمانځه کې قراءت څومره اندازه فرض دى ؟
14. پوښته :كه څوك دلمانځه په قعده كې كله يوه اوكله بله دعاء و وايې داحنافو په نزد خوبه كوم ممانعت نه وي ؟
15. پوښته: دانګريزانو وړينې جامې ليلاميږي په هغې كښې شبه دناپاكۍ شته ، اياهغې سره مونځ جائز دى اوكه نه ؟
16. پوښته: داودس وچولو وخت كښې سلام كول يا د سلام ځواب وركول جائز دي اوكه نه ؟
17. پيوند كاري اعضاء دليل مانعين دلائل قائلين: ند كاري اعضاء
18. ځنی خاصې شپی لکه پنځلســـم دی برات اولســــم دمحرم اوداسی نوری
19. ځوانه: په روژه كې خو دا لس كارونه وكړه
20. ځيني خلك له ركوع نه رورسته نيغ نه ودريږي اوسيده سجدې ته ځې په داسې كولو مونځ كيږي اوكه نه ؟
21. څوک چه په دويم رکعت كې شريک شي نوثناء{ سبحانک اللهم } به وائي اوکه نه ؟
22. څوک چې ديوال لاندې ګيريدلو سره مړشې هغه له به غسل ورکولې شې
23. چا ته د مينې ،عقيدې او اخلاص له مخې د هغه عزت او اکرام لپاره قيام پاڅېدل او درېدل څه حکم دې تفصیلی وضاحت واکړې
24. چنده غير مسلما ن در مسجد
25. چه اميان راټول شي اوځانته ځانته مونځونه كوي نو آيا اذان ورباندې شته اوكه نه ؟
26. چه په سجده كښې دواړوه خپې اوچتې كړي نو څه حكم لري؟
27. چه پيزاريې په پښووي نواذان كول څنګه دي؟
28. چه اذان ياتكبيرغلط وويل شي نوراګرځول يې لازم دي اوكه نه؟
29. چه دهندوانوپه ډول ساړى وتړي نو مونځ په كښې كيږي اوكه نه ؟
30. چه مسبوق په هيره سره سلام وګرځوي بيادچاوريادولوسره پاڅيږي او پوره كړى مونځ ؟
31. چک چکې وهل او د معلم د استقبال د پاره د زده کونکو پورته کيدل
32. چکک او تیلو اچول روژی ته تاوان رسوی او که نه؟
33. چی خپله خوریالورپه ډیـرو زیاتوروپو ورکوی او دهغی مهرپه خپل جیب کې اچـوی
34. چی دنوی واده والا کسان چی مسافری یی تر۳میاشتو اضافه شی دوهمی ځل نکاح پری اوړی ایا دا واقعیت لری که نه ؟
35. چې اوبو سره استنجاء كولو وخت كښې څاڅكي راځي نوڅه وكړي ؟
36. چې مريض ته پليتي ورسيږي اواوبه ورته نقصان رسوي نوپاكوالى څنګه كېږي ؟
37. ډيرخلك له سجدې نه څلور ګوتې پورته شي دويمه سجده كوي دهغوي مونځ كيږي اوكه نه ؟
38. ډیری ښځی دی اولیــأووشهـــیدانــوقبــرونوته ورځې اوهــلته ورته زانـګو اچوی
39. ښځه بيلتون غواړي نوڅه حکم وکول شي ؟
40. ښځه د مخ او لاسونو نه اضافي ويښتان لرې کولای شي ؟
41. ښځو ته د دا سې بوټونو پښوکول چې دتګ په مهال اواز کوي
42. ښځورواج ده چــــی پــه مخ خالونه وهی په شریعت کی ددی عــمل حکم څه ده ؟
43. ښځينه معلمې ته کتل او ور سره خبرې کول ګناه ده ؟
44. ښځې ته يي وويل که مې ستا په ژوند کې واده وکړ نوداسې که خاوند دې طلا ق ورکړي او واده يي وکړ ؤ نو څه حکم به وي ؟
45. ښځې د پاره اوږد نوکونه پريښودل روا دي او که نه ؟
46. کفاره هله وجبیږی چه انسان بلکل معذوره وې
47. که د لمانځه په مهال موبائل زنګ {رینګ} ر اشی نو څه کول پکار دې ؟
48. که د دين د پاره خطر وي په غير مسلم هيواد کې استوګنه کول ښه نه دي
49. که دمسجدپه کړکینو کې دلمونځ کونکي عکس ښکاري نولمونځ یې صحیح دی؟
50. که دواړه پښې د سجدې په وخت کې پورته شي لمونځ فاسديږي ؟
51. که مو د بدن پر کومې برخې درد وي دغه دعا ولولئ
52. که مو مېرمن په حيض کې هم وي جماع کولی شئ، خو…
53. که مو نوی واده کړي وي يو ځل يې ولولی
54. که موټرچپه شې نوپه موټر وان یاپه موټرکې سواره خلګوباندي دمړوشوو خلګو کفاره یادیة شته اوکنه ؟
55. که نوروز ونه لمانځو افغانان نه بلل کېږو؟
56. که يي وويل که مي فلانى کار ونه شو نوزما ښځه دې طلاقه وي نوشرط چې کله موجود شي طلاق واقع کيږي ؟
57. که په هر دین یاست یو ځل یی ولولئ
58. که پټه خوله نه شوې نوطلاق ويلوسره کوم ډول طلاق واقع کيږي ؟
59. که څوک د نوکرۍ په حالت چې حج ورباندې فرض نه وي حج وکړي ايا د اسطاعت نه پس په هغه دوباره حج فرض دی ؟
60. که څوک دويم رکعت كې شريک شي خوامام سره يې سلام وګرځووه نواوس څۀ حکم دى ؟
61. که یوتن په لمانځه کې دوه دري ځلي ساعت ته وګوري ؟
62. کوم سورت چې يي په اول رکعت کې ولوستلو په هيره سره يي په دويم رکعت هم ولوست نو څه حکم لري ؟
63. کوم فیشن دپردې سره مخالف نه دی،اوښځې ته روا دی ؟
64. کوم کس چې خود کشې وکړي دهغه دجنازي لمونځ وکړي که نه ؟
65. ګرانه لوستونکیه : آيا د توبې اراده لرې؟ آیا لدې فرصت څخه ګټه نه اخ
66.