اصول رئيت هلال

اصول رئيت هلال

اولا اګرمطلع صاف باشند فقها در هردو موقع رمضان المبارك وعيد الفطر خبر))مستفيض(( ضرور شمرده است )۱( مطلب از خبر مستفيض اين است كه يك ګروه كلان از مردم شهادت طلوع هلال ادانمايند كه توافق آنها به كذب ودروغ عادةً  غيرمتصورباشند)۲( بعض فقها كوشش كردند كه تعداد آن معلوم نمايند كه درتعين تعدادآن اختلاف زياد مجوداست ازيك طرف خلف ابن ايوب مګونيدكه براي اين مقدارپنجصد نفر شاهدان نيزكم است)) خمس مائة ببلخ قليلٌ((

 طرف ديګر حسن بن زيادازامام ابوحنيفه رح نقل ميكند كه اګر مطلع صاف باشند نيز شهادت دومرد ويا يك مرد ودو زن كافي ميباشد وابن نجيم مصري نيز اين نظر را قابل عمل خوانده است وميفرمايند.

وينبغى العمل عليها فى زماننا لان الناس قد تكاسلو عن تراى الاهلة )۳(  

دويم اګرمطلع جاي طلوع ماه ابرآلود باشند براي ديدن ماه رمضان المبارك شهادت شخص معتبر ضروري است كه به چشم خويش آنرا  ديده است )۱( اين خبردر صورت نبودن اميرالمومين براي مردم عام درمسجد نيزداده ميتوانند وازطرف خويش فيصله نمايند)۲( ونيز براي خبرد هنده ضرور نيست كه عادل متشرع ومعروف باشند)۳( بلكه مسنورالحال ويا كسيكه تحقيق عدالت وثقه آن صور ت نګرفته باشند نيز كافي شمرده شده همچنان فقها ميګويند اګر براي قاضي در يك معامله  بسبب شهادت ګمان غالب حاصل شد مناسب است كه بالاي آن عمل نمايند.

فان تحرى القاضى الصدق فى شهادته تقبل والا فلا  )۴(

۳ سويم اګر مطلع آبرآلود نبوده براي عيد الفطر شهادت دونفر معتبر ضروري است ليكن در اين صورت معتبر بودن شهادت وعدم آن بالاي اطمنان قاضي ومحكمه موقوف است طوريكه تحريرعلامه  شامي قبلا ګذشت طرابلسي نيز از امام قزافي نقل نموده .

واذا غلب على اظن صدق الفاسق قبلت شهادته وحكم بها)۵(

 ليكن صرفا از جهت شك هيچ جاي فيصله طلوع هلال كرده نميشود مطلب از شك اين است كه ګمان بودن ونبودن علي السويه برابر رجحان يك طرف نباشند چنانچه رسول الله صلي الله عليه وسلم از روز ۳۰ شعبان بخاطر منع فرمودن كه احتمالا شعبان ۲۹ باشد وامروز تاريخ اول رمضان المبارك  باشند)۱(

۴ ازوضاحت فوق معلوم شد اګر مطلع ابر آلود نبوده در هردو ماه

شوال ورمضان خير مطلوب ضروري است وضروي است كه اين خبر مستفيض باشند همچنان اګر مطلع ابر آلود بوده مسئله ماه رمضان باشند پس دراين صورت نيز خبر مطلوب است خلاف آن كه مطلع ابر آلود باشند ومسئله ماه عيدالفطر وياعيد قربان باشند كه دراين صورت شهادت مطلوب است علامه  شامي رح اين فرق رابه طر يق احسن كرده وګفته خلاصه اين است كه باماه عيد الفتر منفع مردم تعلق د ارد پس آنرا درج معاملات داده شود.

وشرط لهلال الفطر مع علة فى السماء شروط الشهادة لا نه تعلق به نفع والعباد وهو الفطر فاشبة سائر حقوقهم فاشترط له ما اشترط لها من العدد والعدالة والحرية وعدم الحد فى قذف وان تاب ولفظ الشهادة والدعوى على خلاف فيه )۲(

 اګر آسمان ابر آلود بوده براي ماه عيد الفطر شروط شهادة مطلوب است زيرا كه بااين نفع بنده ګان )) روزه ګرفتن ((تعلق دارند پس همچو حقوق ديګر است پس براي اين شروط تعداد عدالت آزادي وعدم محدود القذف اګر چه توبه ګار باشند  ضرور است

 البته:  آيالفظ شهادت ودعواي دراين ضروراست ؟

دراين اختلاف است ياد دهاني است كه از تمهيد فوق فهميدن خبر دادن ذريعه خط تلفون راديوو غيرآسا ن ګرديد.