د مكي فتحه

د مكيگ فتحه

جارې

اوله حصه

ابن قيم وايي: د مكيگ فتحه هغه لويه سوبه ده چيگ الله تعالى د خپل دين، رسول (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) او موْمنو بندكگانو د عزت  او له كفارو  او مشركانو نه د خپليگ خونيگ او وطن د اّزادة سبب وكگرزوله. دا هغه سوبه ده چيگ د اّسمان اوسيدونكي پريگ خوشگ شول، د عزت د څلي څوکه يې پاس له آسمان سره ولګيده، له بركته ييگ أليگ أليگ، خلك په اسلام مشرف شول، او د حگمكيگ مخ ييگ په نور روشگانه او سوکاله كؤ.(1)

د غزا سبب

مخكيگ مو وويل چيگ د حديبيې د سوليگ يوه ماده دا وه چيگ عربي قبايل اجازه لري، كوليگ شي پخپله خوشگه له محمد (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) او يا قريشو سره تؤون او ائتلاف وكؤي، له تؤون نه وروسته همدا قبيله د همغه اؤخ يوه برخه بلل كيإي، او تيرى وربانديگ د سوليگ له تؤون نه مخالفت او پر همغه بله أله تيرى شميرل كيإي.د همديگ ماديگ په اساس خزاعه له محمد (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) او بنوبكر له قريشو سره تؤون او ائتلاف لاسليك كؤ، او پديگ ترتيب دا دواؤه قبيليگ يوه د بليگ له تيري او جكگؤيگ نه په امن شوه. د دوى تر منحگ زؤه دشگمني وه چې د اسلام له بركته يې تر مينحگ اوربند وشو. پديگ وخت كيگ بنوبكر يو حگل بيا د كسات په فكر كيگ شول. د 8 هگ كال د شعبان په مياشت كيگ نوفل بن معاويه د يلي د بنوبكر له يو شمير كسانو سره د شپيگ له مخيگ پر خزاعه بانديگ شبخون وكؤ، له "وتير" نوميگ چينې سره ييگ د هغوى يو شمير كسان ورووژل، او پدې ترتيب د جكگؤيگ اوربل شو. د جكگؤيگ په جريان كيگ قريشو له بنوبكر سره مرسته وكؤه، وسليگ ييگ وركؤيگ، د شپيگ ييگ خگه جنكگيالان هم ور واستول په نتيجه كيگ بنو خزاعه مجبور شول حرم ته پناه يوسي.

هلته د بنوبكر خلكو نوفل ته وويل: دا دى مونإ حرم ته داخل شوو، د خداى روى ومنه، د خپل رب حرمت وساته  وويريإه! خو نوفل أيره غتگه او د كفر خبره وكؤه وييگ ويل: ايگ بنوبكر! نن اله "خداى" نشته، خپل وار او كسات واخلىْ، قسم چيگ تاسيگ په حرم كيگ د ننه غلا كوىْ، نو خپل انتقام وليگ نه پكيگ اخلىْ؟

خزاعه چى مكيگ ته پناه يووؤه هلته ييگ د بديل بن ورقاء خزاعي او خپل مولى (ملكگري) رافع كورته مخه كؤه،  هلته ننوتل. عمرو بن سالم خزاعي په منأه رسول الله (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) ته ورغى، مدينيگ ته له رسيدو وروسته د رسول الله (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) په حضور كيگ ودريد، هغه (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) له اصحابو (رضي الله عنهم) سره په جومات كيگ تشريف درلود، عمرو دا شعرونه ورته وويل:

يـا رب اني ناشـد محمدا             حلفنا و حـلف ابيه الاتلدا

         قدكنتم ولدا و كـنا والدا                ثـمة اسلمنا ولم نـنزغ يدا

   فانصر هداك الله نصرا ايدا                 وادع عبـادالله يـاتوا مددا

         فيـهم رسول الله قد تجردا                ابيض مثل البدر يسمو صعدا

         ان سيم خسفا وجهه تر بدا                  في فيلق كالبحريجري مزبـدا

          ان قريشـا اخلفوك الموعدا               و نقضـوا ميثاقـك الموكدا

    و جعلوا لي في كداء رصدا                  و زعموا ان لست ادعو احدا

           و هم اذل، و اقـل عددا               هم بيـتونا بالـوتير هـجدا

و قتلـونا ركعـا و سـجدا

[اې ربه! زه محمد (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) ته دده عهد او دده د پلار پخوانى عهد وريادوم، تاسې اولادونه وئ او مونإ پلرونه وو (دا ځکه د قصي شگحگه چيگ د عيد مناف مور وه او حبى نوميدله له بنو خزاعه قبيليگ خگخه وه نو بنو خزاعه د بني مطلب ماماخيل كيدل). بيا مونإ ستاسيگ اطاعت وكؤ او هيخگ  سرغؤونه مو نده كؤى، الله ديگ تاسيگ ته هدايت وكؤي، كلك مدد مو وكؤىْ، خلك هم مدد او مرستيگ ته راوغواؤه هغوى مرستيگ ته راحگي د دوى په مينحگ كيگ وسله په لاس د سپوإمة په شان سپين او كگلالى رسول (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) دى چيگ د كمال په لور اوچتيإي. كه پر هغوى ظلم وشي په سپكه ورته وكتل شي نو د مخ ييگ رنكگ ييگ بدل شي، او د خروشان سمندر په شان د لشگكر په منحگ كيگ تشريف راوؤي، په رشگتيا سره چيگ قريشو ستاسيگ د عهد مخالفت كؤيدى، او كلك تؤون ييگ مات كؤيدى هغوى ما ته په كداء كيگ كنده او كمين نيولى و، او كگمان ييگ كاوه چيگ زه به خگوك خبر نه شم كؤاى پداسيگ حال كيگ چيگ هغوى أير كم، ذليل او خوار دي. هغوى "وتير" كيگ پر مونإ حمله وكؤه او مونإ ييگ د ركوع او سجديگ په حالت كيگ ووژلو.]

رسول الله (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) په حگواب كيگ ورته وفرمايل: ‏(‏نصرت يا عمرو بن سالم‏)‏. ايگ عمرو بن سالم! ستا سره مرسته وشوه. پديگ پسيگ په اّسمان كيگ يوه تگوكره وريحگ راشگكاره شوه، رسول الله (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) وفرمايل: ‏(‏إن هذه السحابة لتستهل بنصر بني كعب‏)‏‏. ديگ وريحگيگ د بنو كعب د بري زيرى راوؤى. بيا بديل بن ورقاء خزاعى د خپليگ قبيليگ له خگو كسانو سره ووت، روان شو او حگان ييگ رسول الله (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) ته ورساوه، له حالاتو ييگ خبر كؤ، دا ييگ ورته وويل چيگ له دوى نه خگو كسان مؤه شوي او قريشو پديگ جكگؤه كيگ د بنو بكر مرسته كؤې، دا احوال ييگ رسول الله (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) ته ورساوه او بيرته مكيگ ته ستون شو.

---

(1) . زاد المعاد 2/

انتباه اوخبردارې 

د چاپ ټول حقوق محفوظ دي خالدمنصورهداوال سره

جارې

اوله حصه